Schatgravers en Scheppers – de geschiedenis van de geneesmiddelenontwikkeling
Schatgravers en Scheppers – de geschiedenis van de geneesmiddelenontwikkeling
Avondlezing door dr. P.J. (Piet) Pijper georganiseerd door de Bossche Chemische Kring.
Samenvatting
Eeuwenlang is de natuur de bron geweest van stoffen waarvan de medicinale toepasbaarheid doorde mens langs empirische weg is vastgesteld. Dat veranderde in het begin van de 19de eeuw toen dezoektocht naar nieuwe geneesmiddelen vooral door de opkomst van de scheikunde eenwetenschappelijke basis kreeg. De moderne geschiedenis van het geneesmiddel begint bij FriedrichSertürner die rond 1817 uit ruw opium morfine isoleerde en als eerste het verband tussen dosis eneffect bestudeerde. Dit was het begin van de zuivering en medische toepassing van een reeksnatuurlijke stoffen, voornamelijk alkaloïden. De schatkamer van de natuur bleek nog meer heilzameverbindingen te bevatten toen Alexander Fleming in 1928 de antibacteriële werking van penicillineontdekte en de grootschalige toepassing van dit antibioticum nog tijdens WO II op gang kwam. Alsware schatgravers gingen medewerkers van wetenschappelijke instituten en farmaceutischebedrijven met schepjes en zakjes op zoek naar bodemmonsters in de hoop schimmels te ontdekkendie wellicht nog meer bruikbare antibiotica zouden kunnen opleveren. Zo vonden Schatz enWaksman streptomycine waarmee voor het eerst tuberculose kon worden bestreden. Dankzij deontwikkeling van de antibiotica maakte de nog jonge farmceutische industrie in de 40-er en 50-erjaren van de 20ste eeuw een enorme groei door die ook wel als de eerste farmaceutische revolutiewordt aangeduid.
Chemici hielpen de natuur een handje of vulden die aan met eigen creaties. Zij ontwikkelden deeerste anesthetica, koortsverlagende middelen en cytostatica, modificeerden natuurlijke antibioticaof synthetiseerden als ware scheppers geheel nieuwe antimicrobiële middelen in het spoor van PaulEhrlich, de vader van de chemotherapie. Waarom de Duitse chemische industrie hierin tot aan hetuitbreken van WO I voorop liep zal worden uitgelegd. Als vertegenwoordigers van de chemici die na1950 veel voor de geneesmiddelenontwikkeling hebben betekend zullen de Belg Paul Janssen en deAmerikaan Joshua Boger ten tonele worden gevoerd, knappe scheikundigen die tevens over eengroot zakelijk talent beschikten.
De tweede farmaceutische revolutie begon met de toepassing van de recombinant-DNA-technologievoor het ontwikkelen van complexe geneesmiddelen. We zullen enkele sprekende voorbeeldennader bekijken. Ter afsluiting van de lezing zullen wij stilstaan bij de vraag wat wij in de nabijetoekomst nog van de farmaceutische industrie kunnen verwachten. Is de tijd van blockbustersvoorbij of liggen er nog mogelijkheden voor het ontwikkelen van baanbrekende geneesmiddelen opontginning te wachten?
Introducé(e)s zijn van harte welkom.
Graag vooraf bericht als u verwacht te komen.
Stuur daartoe een mail naar secretaris@beceka.info.
Meer informatie over deze en andere lezingen is te vinden op www.beceka.info.
